Γιατί οι Έλληνες στολίζουμε καράβι τα Χριστούγεννα;
**************
Τα παραδοσιακά καραβάκια προτιμούν οι Βολιώτες για στολισμό αντί του χριστουγεννιάτικου δέντρου
Επιστροφή στην ελληνική παράδοση για πολλούς Βολιώτες αποτελεί η επιλογή τους για τον στολισμό ενόψει Χριστουγέννων καραβιού αντί για το γνωστό και ξενόφερτο έλατο. Το στολισμένο καραβάκι αποτελεί έθιμο που δυστυχώς χάθηκε στο βάθος του χρόνου, ενώ σήμερα υπάρχει μια στροφή και από Βολιώτες να προτιμάται η παράδοση των παλαιών χρόνων.
Το έθιμο του στολισμένου καραβιού χάθηκε στο βάθος του χρόνου, αφού αντικαταστάθηκε από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, αλλά από ό,τι φαίνεται δεν δείχνει να το έχουν ξεχάσει οι Βολιώτες σε μια πόλη και σε μια περιοχή με παράδοση στη θάλασσα. Το στολισμένο καραβάκι έχει κερδίσει τις καρδιές πολλών Βολιωτών και προτιμάται αντί του ξενόφερτου χριστουγεννιάτικου δέντρου.
Ο κ. Απόστολος Μωραΐτης διατηρεί κατάστημα με ηλεκτρολογικό υλικό στο κέντρο του Βόλου και μεταξύ άλλων προμηθεύεται προς πώληση τα παραδοσιακά καραβάκια για στολισμό ενόψει των Χριστουγέννων.
Όπως ο ίδιος τονίζει, «όλα άρχισαν πριν περίπου 10 χρόνια όταν σε μία έκθεση συνάντησα έναν έμπορα που τα πωλούσε. Μου άρεσε σαν ιδέα γιατί έτσι μπορούμε και κρατάμε τις παραδόσεις και τα έθιμά μας και ξεκίνησα να τα προμηθεύομαι».
Ο κ. Απόστολος Μωραΐτης τόνισε ότι «η ιδέα του παραδοσιακού στολισμένου καραβιού αντί του δέντρου είναι η αλήθεια ότι βρήκε μεγάλη ανταπόκριση».
«Το ενδιαφέρον του κόσμου είναι έντονο και ιδίως μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι, που έχουν ζήσει στις παιδικές τους ηλικίες τις εικόνες ενός στολισμένου καραβιού, δείχνουν να το προτιμάνε. Αλλά και νεαρότερης ηλικίας άτομα δείχνουν έντονο ενδιαφέρον» προσθέτει ο ίδιος.
Οι τιμές κυμαίνονται από 25 έως 200 ευρώ, δηλαδή το κόστος τους είναι όσο περίπου και ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο είτε αληθινό έλατο είτε ψεύτικο, ενώ προσφέρονται έτοιμα με τα κατάλληλα λαμπάκια.
Όπως ο ίδιος αναφέρει, «τα καραβάκια είναι πιο φθηνά από τα χριστουγεννιάτικα δέντρα σε βάθος χρόνου. Δεν χρειάζεται να αλλάζουμε στολίδια κάθε χρόνο ή κάθε δύο χρόνια και η μόνη τους φύρα είναι τα λαμπάκια, κάτι που ισχύει και στο χριστουγεννιάτικο δέντρο».
«Το γεγονός είναι ότι άνθρωποι επιστρέφουν στα πατροπαράδοτα και προτιμούν το στολισμένο καραβάκι, που συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή με τον ερχομό-γέννηση του Ιησού» καταλήγει ο κ. Απόστολος Μωραΐτης.
Ο στολισμός του παραδοσιακού καραβιού πλέον δεν ανήκει σε άλλη εποχή και στο παρελθόν, αφού προτιμάται ξανά. Μπορεί το χριστουγεννιάτικο δέντρο να «εκτόπισε» το στολισμένο παραδοσιακό καραβάκι, αν και στα νησιά προτιμάται αντί του έλατου, παρόλα αυτά σήμερα υπάρχει μια στροφή το έθιμο να επιστρέψει.
Το καραβάκι αποτελεί παράδοση για την Ελλάδα και ήταν ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους, αφού ανέκαθεν η χώρα ήταν «χώρα ναυτικών». Στα νησιά παιδιά με στολισμένα χειροποίητα καραβάκια γυρνάνε από πόρτα σε πόρτα λέγοντας τα κάλαντα γεμίζοντας με γλυκίσματα το καραβάκι.
Το έθιμο με το καραβάκι άντεξε για αρκετά χρόνια, αν και σιγά-σιγά αντικαταστάθηκε από το ξενόφερτο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Το πρώτο δέντρο στην Ελλάδα στολίστηκε το 1833, στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα, στο Ναύπλιο. Σήμερα το καραβάκι κάνει δυναμική επανεμφάνιση, αφού πολλοί είναι αυτοί που προτιμούν την παράδοση και το έθιμο στολίζοντας αντί του δέντρου ένα καραβάκι.
πηγή
********* Γιατί οι Έλληνες στολίζουμε καράβι τα Χριστούγεννα;
***
Ένα στολισμένο καράβι στο σπίτι δίνει μια νότα λίγο πιο ζεστή, πιο νοσταλγική και σίγουρα, πολύ πιο ελληνική. Γιατί καλό το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου, αλλά, όπως και να το κάνουμε, το καραβάκι μάς θυμίζει άλλες εποχές, πιο αθώες και ανέμελες.
Πού βρίσκονται, όμως, οι ρίζες της παράδοσης του στολισμού καραβιού, τις μέρες της γέννησης του Χριστού; Και γιατί το χριστουγεννιάτικο δέντρο κατάφερε να εκτοπίσει το καράβι από τα ελληνικά σπίτια και τις πλατείες; Η ιστορία μάς πάει αρκετά πίσω και οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι πιο απλές από όσο θα νόμιζε κανείς.
Στολισμένο καράβι στον Πειραιά, από προηγούμενα Χριστούγεννα
Η Ελλάδα είναι ευλογημένος τόπος. Ευλογημένος με το δώρο της θάλασσας και του απέραντου γαλάζιου. Και οι Έλληνες αγαπήσαμε από νωρίς τα μυστήρια και τα μυστικά της και βαλθήκαμε να την κατακτήσουμε. Έτσι, η Ελλάδα υπήρξε, ιστορικά, χώρα ναυτικών. Και είναι ακόμα, έχοντας βιώσει έντονα όσα καλά, αλλά και κακά φέρνει η θάλασσα, στο πέρασμα των χρόνων.
Λογικό ήταν, λοιπόν, η καθημερινότητα των κατοίκων της να περιστρέφεται γύρω από το υγρό στοιχείο. Γεγονός που ήταν, μάλιστα, εντονότερο πριν αρκετές δεκαετίες, όταν σχεδόν από κάθε σπίτι, θα έλεγε κανείς, ο πατέρας ή ο γιος -πολλές φορές και οι δύο- έλειπαν "στα καράβια", παλεύοντας για το ψωμί της οικογένειας. Και τα Χριστούγεννα δεν μπορούσαν να διαφέρουν.
Τα παιδιά που έμεναν πίσω, οπλισμένα με πολλή φαντασία, συνήθιζαν να κατασκευάζουν μόνα τα παιχνίδια τους, χρησιμοποιώντας ό,τι είχαν πρόχειρο· συνήθως, ξύλο και λίγο χαρτί ή κουρέλια. Τα περισσότερα κατέληγαν να φτιάχνουν το παραδοσιακό, πλέον, καραβάκι, εμπνευσμένα από τα μακρινά ταξίδια των αγαπημένων τους προσώπων και τη νοσταλγία να τα ξαναδούν.
Τα κάλαντα με τη συνοδεία στολισμένου καραβιού, στη Σύρο, παραμονή Χριστουγέννων
Δεν μας είναι ξένη η εικόνα παιδιών (ή και μεγαλύτερων) να γυρνάνε από πόρτα σε πόρτα για να πούνε τα κάλαντα, κρατώντας στα χέρια ένα τέτοιο, χειροποίητο καραβάκι. Στολισμένο με χρωματιστά χαρτιά και σχοινιά, γέμιζε από γλυκά και χριστόψωμα από τους γείτονες. Αν και το συγκεκριμένο έθιμο έχει ατονίσει, κρατάει ακόμα στα νησιά, από όπου και προέρχεται.
Το καραβάκι ενδεχομένως να συμβόλιζε, όχι μόνο την προσμονή των παιδιών για αντάμωση με τους συγγενείς τους, αλλά και τη δική τους αγάπη για τη θάλασσα. Παράλληλα, μικρά καραβάκια είχαν τον ρόλο και ενός τιμητικού καλωσορίσματος για τους Έλληνες θαλασσοπόρους που επέστρεφαν στα σπίτια και τις οικογένειές τους, καθώς και τάματος για να είναι ασφαλείς στα άγρια κύματα.
Ως τέτοιο βρήκε, σιγά - σιγά, μεγαλύτερη θέση και μέσα στα σπίτια των Ελλήνων - κυρίως όσων ασχολούνταν με τη θάλασσα - και καθιερώθηκε το έθιμο του στολισμού του. Όπως, όμως, επισημαίνει ο συγγραφέας Δημήτριος Λουκάτος, το καραβάκι ήταν, συχνά, συνυφασμένο με την αίσθηση του αποχωρισμού και με δυσάρεστες αναμνήσεις και δεν μπόρεσε να εδραιωθεί ως γιορτινό σύμβολο.
Καραβάκια αντί για τα συνηθισμένα αστέρια στόλισαν την πόλη της Καρδίτσας πριν κάποια χρόνια
Για τον λόγο αυτό, ήταν εύκολο να αντικατασταθεί, αργότερα, από το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου, το οποίο απαλλαγμένο από τέτοιους συσχετισμούς στις συνειδήσεις των Ελλήνων, κατάφερνε να πλαισιώσει ιδανικά συνεστιάσεις θαλπωρής, με παρόντα όλα τα μέλη της φαμίλιας και να τονώσει τον οικογενειακό τους χαρακτήρα.
Ακόμα κι έτσι, όμως, το έθιμο με το καραβάκι άντεξε για αρκετά χρόνια μετά το... ντεμπούτο του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην ελληνική πραγματικότητα. Το πρώτο δέντρο στην Ελλάδα -πιθανότατα ένα έλατο- στολίστηκε το 1833, στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα, στο Ναύπλιο. Παρόλα αυτά, μόλις τη δεκαετία του 1950 κατάφερε να μπει μαζικότερα στα ελληνικά σπίτια.
Το παραδοσιακό καράβι και το πιο σύγχρονο δέντρο συνυπάρχουν αρκετές φορές σε ελληνικές πλατείες
Πάντως, κυρίως ανάμεσα σε ναυτικούς, ψαράδες και θαλασσοπόρους, το έθιμο με το στόλισμα καραβιού κρατάει ακόμα γερά. Ίσως και σαν μία μορφή τάματος στον Άη Νικόλα, προστάτη άγιο των ναυτικών, ο οποίος γιορτάζεται στις 6 Δεκεμβρίου, για μπουνάτσες τη νέα χρονιά.
Τα καραβάκια, λοιπόν, εξακολουθούν να στολίζονται σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας - περισσότερο στα νησιά. Και αν και πιο σπάνια από τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία στροφή αρκετών δήμων στην παράδοση, με καράβια να κάνουν την εμφάνισή τους σε όλο και περισσότερες πλατείες της χώρας.
Το στολισμένο καράβι, λένε ότι, συμβολίζει την καινούρια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Ιησού. Ας ελπίσουμε, λοιπόν, τα καραβάκια που θα στολιστούν φέτος, σε όλη τη χώρα, να δώσουν νέα πλεύση στη χώρα το 2018, να την ταξιδέψουν σε ήρεμα νερά και να μας δείξουν τον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο. Το 2017 ήταν φουρτουνιασμένο.
Είναι μια ΚΑΛΗ ΙΔΕΑ για τις πλατείες της Ζαγοράς και όχι μόνον!
ΑπάντησηΔιαγραφή